Facebook Twitter Instagram YouTube LinkedIn
    Yapı Tasarım Akademisi
    • Ana Sayfa
    • Yazılar
      1. Deprem Mühendisliği
      2. Yapısal Tasarım
      3. Yapı
      4. Yapı Statiği
      Featured
      Rönesans Rezidans
      Deprem Mühendisliği

      Rönesans Rezidans Neden Yıkıldı?

      Şubat 27, 20230Updated:Şubat 27, 20231 Min Read218 Views
      Recent
      Rönesans Rezidans

      Rönesans Rezidans Neden Yıkıldı?

      Şubat 27, 2023
      TBDY 2018 Kursu

      TBDY 2018 Udemy Kursu -Bölüm 1

      Temmuz 3, 2022
      süneklik

      Süneklik Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

      Nisan 17, 2022
    • Podcast
    • Kurslar
    • Forum
    Instagram YouTube Twitter LinkedIn Facebook
    Yapı Tasarım Akademisi
    Home » Blog » deprem mühendisligi » Rijitlik Nedir? Ceşitleri Nelerdir?
    Yapısal Tasarım

    Rijitlik Nedir? Ceşitleri Nelerdir?

    726 ViewsKasım 17, 2021Yorum yapılmamış4 Mins Read
    gerilme şekil değiştirme
    Nicoguaro, CC BY 4.0, via Wikimedia Commons
    Share
    Facebook Twitter LinkedIn Email Telegram WhatsApp

    Mühendislik öğrencileri veya direkt olarak mühendisler tarafından iyi anlaşılmadığını düşündüğüm terimlerin başında geliyor rijitlik. Bu yüzden de rijitliğin ne olduğundan ve hangi türleri olduğundan bahsedicem bu yazıda.

    Rijitlik

    Rijitlik bir malzemenin, cismin, yapı elemanın, yapının, taşıyıcı sistemin vs şekil değiştirme, yer değiştirme, deformasyon gibi eylemlere karşı gösterdiği dirençtir. Yukarıdaki grafikten örnek verecek olursam; yukarıdaki grafik çelik bir çubuğun gerilme – birim şekil değiştirme grafiğini temsil ediyor diyebiliriz. Bu malzeminin rijitliğini ise elastisite modülü ile tanımlayabiliriz. Bu modülün formülü ise:

    \begin{equation}
    
    E\text{-}Modul=\frac{Normal~Gerilme} {Birim~Şekil~Değiştirme}
    
    \end{equation}

    olarak ifade ediliyor.

    E-Modul = rijitlik olarak düşünürsek de bir malzemenin rijitliğinin formülü:

    \begin{equation}
    
    Rijitlik=\frac{Normal~Gerilme} {Birim~Şekil~Değiştirme}
    
    \end{equation}

    diyebiliriz.

    (2)’deki formülü de: 

    \begin{equation}
    
    Rijitlik=\frac{Kuvvet} {Şekil~Değiştirme}
    
    \end{equation}

    olarak genelleştirebiliriz. 

    Normal Kuvvet Rijitligi

    Bulduğumuz bu rijitliği bir malzeme için değil de bir kesit için düşünürsek bu kesitin farklı yükler için farklı rijitlikleri bulunması gerekiyor. (2) formülünü kesitin alanı A ile çarparsak:

    \begin{equation}
    
    Kesitin~Normal~Kuvvet~Rijitliği=\frac{Normal~Kuvvet} {Kesit~Alanının~Şekil~Değiştirmesini}
    
    \end{equation}

    bulmuş oluruz.

    Yukarıda da rijitlik = E-Modul demiştik. Bu formülden de bir kesitin normal kuvvet rijitliğinin E-Modul çarpi kesit alanına denk olduğunu bulmuş olduk, yani:

    \begin{equation}
    
    Normal~Kuvvet~Rijitliği = E*A
    
    \end{equation}
    

    Eğilme Rijitliği (Bending Stiffness)

    Bir kesitin momente karşı rijitliği (Bending Stiffness) için: Bir kesite etkiyen moment sonucu kesitte meydana gelen normal gerilme:

    \begin{equation}
    
    Normal~Gerilme = \frac{Moment*x} {Atalet~Momenti}
    
    \end{equation}

    olarak hesaplanır.

    X burada kesitte stresini hesapladığımız noktanın kesitte momentten dolayı stres oluşmayan aksa (Neutral Axis) olan mesafesidir. Biz bu formülü önceden bulduğumuz E-Modul formülü (1) ile birleştirirsek kesitin momente karşı rijitliğinin formülünü de elde etmiş oluruz. İki formülü, (1) ve (6), birleştirince:

    \begin{equation}
    
    E\text{-}Modul = \frac{\frac{Moment*x} {Atalet~Momenti}}{Birim~Şekil~Beğiştirme}
    
    \end{equation}

    buluruz. 

    Bu formülü biraz düzenleyince de:

    \begin{equation}
    
    Moment = \frac{E\text{-}Modul * Atalet~Momenti * Birim~Şekil~Değiştirme} {x}
    
    \end{equation}

    elde ederiz. 

    Burada Birim Şekil Değiştirme / X belki size bir anlam ifade etmiyor olabilir ancak bu formül Eğrilik teriminin tanımı aslında. Eğrilik de moment sonucu oluşuyor kesitte. Yani kesite etkiyen moment dolayısı ile kesitte oluşan şekil değişimi. Formülü biraz daha toparlayınca:

    \begin{equation}
    
    Moment=E\text{-}Modul * Atalet~Momenti * Eğrilik
    
    \end{equation}

    ortaya çıkar.

    Yukarıda (3) rijitliğin genel tanımını yaparken de:

    Kuvvet = Rijitlik * Şekil~Değiştirme

    olarak yapmıştık.

    Bu formülle karşılaştırma yaparsak da;  

    Moment = Kuvvet
    \\~
    \\Eğrilik = Şekil~Değiştirme
    \\~
    \\Rijitlik = E\text{-}Modul  * Atalet~Momenti

    sonucuna ulaşıyoruz.

    Yani:

    \begin{equation}
    
    Kesitin~Eğilme~Rijitliği=E\text{-}Modul * Atalet~Momenti
    
    \end{equation}

    sonucuna ulaştık.

    Yukarıda gösterdiğim gibi basit mekanik bilgilerini/formüllerini birleştirerek diğer kuvvetlere karşı kesit rijitliklerini de hesaplayabilirsiniz.

    Yanal Kuvvet Etkisindeki Kolonun Rijitliği

    Malzeme ve kesit rijitliği gibi eleman veya taşıyıcı sistem rijitlikleri de hesaplanabilir. Eleman rijitliği olarak tek başına duran bir kolon düşünün. Bu kolon tek tarafından ankastre olarak mesnetlensin ve diğer ucuna da yanal kuvvet olarak tekil bir kuvvet etki ediyor olsun. Bu kuvvete karşı bu kolonun rijitliği ise: 

    \begin{equation}
    
    Yanal~Rijitlik = \frac{3*E\text{-}Modul * Atalet~Momenti } {(Kolonun~Yüksekliği)^3}
    
    \end{equation}

    bulunur.

    Sonuçtan da görüleceği üzere eleman rijitliği hesaplarken elemanların boyutları da rijitliğe etki ediyor. Uzun bir kolonun yanal kuvvet rijitliği o kadar da yüksek değilken, aynı kesite sahip kısa bir kolonun rijitliği daha yüksek oluyor. 

    Rijitlik İle Karıştırılan Terimler veya Konular

    Rijitliğin tersi esnekliktir, katiyen süneklik değildir. Süneklik ve rijitlik arasında bir bağ yoktur. Türk mühendisleri bu ikisini zıt terim olarak kullanmayı çok seviyor ancak gerçekte durum böyle değil. Bu konu hakkında daha detayli bir yazı yazıcam yakın gelecekte. Rijitlik ve sünekliğin ne tür bağları olduğunu veya olmadığını o yazıda tartışıcam. Ben o yazıyı yazana kadar net olarak bilebilirsiniz ki rijitliği artırmak için sünekliğin azalması gerekmiyor. Sünekliği sabit tutarak rijitliği artırabilirsiniz. Bir elemanın rijitliğini artırmaya calışırken o elemanın sünekliği azalabilir ama bunun nedenleri farklı. Bu nedenleri bilirseniz ve ona göre dizayn ederseniz, süneklikten ödün vermenize gerek yok. Rijit bir yapı gevrek bir davranış göstermek zorunda değil ve ani göçme yaşamak zorunda da değil. Bir yapı veya eleman aynı anda hem rijit hem de sünek olabilir. Bu konulara değindiğim iki makalemin makale 1, makale 2 linkini bırakıyorum buraya, isterseniz okursunuz onları da. 

    Sormak istediğiniz sorular varsa bunları yorumlarda sorabilirsiniz.

    Hatırlatma: Yazılan makalelerden haberdar olmak istiyorsanız, sosyal medya hesaplarımızı takip edebilirsiniz.

     

    Yazıyı Oylamak İçin Tıklayın!
    [Total: 1 Average: 5]

    deprem mühendisligi rijit rijit malzeme rijit yapı rijitlik TBDY tbdy 2018 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği yapısal analiz yapısal tasarım
    Share. Facebook Twitter LinkedIn Email Telegram WhatsApp

    Related Posts

    TBDY 2018 Kursu

    TBDY 2018 Udemy Kursu -Bölüm 1

    Temmuz 3, 2022
    süneklik

    Süneklik Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

    Nisan 17, 2022
    soğuk derz

    Soğuk Derz Nedir? Soğuk Derz Hakkında Bilinen Önemli Yanlış Nedir?

    Nisan 16, 2022

    Leave A Reply Cancel Reply

    This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.

    En Yeni Yazılar
    Rönesans Rezidans

    Rönesans Rezidans Neden Yıkıldı?

    Şubat 27, 2023
    TBDY 2018 Kursu

    TBDY 2018 Udemy Kursu -Bölüm 1

    Temmuz 3, 2022
    süneklik

    Süneklik Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

    Nisan 17, 2022
    soğuk derz

    Soğuk Derz Nedir? Soğuk Derz Hakkında Bilinen Önemli Yanlış Nedir?

    Nisan 16, 2022
    Strut and tie

    Kafes Kiriş Analojisi Nedir?

    Ocak 8, 2022
    Kategoriler
    • Deprem Mühendisliği
    • Featured
    • Gökdelen
    • Kısa Bilgiler
    • Köprü
    • Kurslar
    • Seminer
    • Videolar
    • Yapı
    • Yapı Statiği
    • Yapısal Tasarım
    • Yazılar
    Arşivler
    • Şubat 2023
    • Temmuz 2022
    • Nisan 2022
    • Ocak 2022
    • Aralık 2021
    • Kasım 2021
    • Eylül 2021
    • Haziran 2021
    • Mayıs 2021
    • Nisan 2021
    Yapı Tasarım Akademisi
    Instagram LinkedIn Twitter YouTube Facebook
    • Hakkımda
    • İletişim
    • Kullanım Koşulları
    • Gizlilik Politikası
    • Çerez Politikası
    Copyright © 2021-2023 Yapı Tasarım Akademisi - Tüm hakları saklıdır.

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.

    Çerez Politikası
    Sizlere daha iyi bir deneyim sunmak için sitemizde çerez kullanmaktayız. Sitemizi kullanmak için bunları kabul etmeniz gerekiyor. "Detaylı Bilgi" tuşuna basarak çerez ve gizlilik politikalarımız hakkında detaylı bilgi alabilirsiniz.
    Kabul Et Detaylı Bilgi
    Manage consent

    Privacy Overview

    This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
    Necessary
    Always Enabled
    Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. These cookies ensure basic functionalities and security features of the website, anonymously.
    CookieDurationDescription
    cookielawinfo-checkbox-analytics11 monthsThis cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Analytics".
    cookielawinfo-checkbox-functional11 monthsThe cookie is set by GDPR cookie consent to record the user consent for the cookies in the category "Functional".
    cookielawinfo-checkbox-necessary11 monthsThis cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookies is used to store the user consent for the cookies in the category "Necessary".
    cookielawinfo-checkbox-others11 monthsThis cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Other.
    cookielawinfo-checkbox-performance11 monthsThis cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Performance".
    viewed_cookie_policy11 monthsThe cookie is set by the GDPR Cookie Consent plugin and is used to store whether or not user has consented to the use of cookies. It does not store any personal data.
    Functional
    Functional cookies help to perform certain functionalities like sharing the content of the website on social media platforms, collect feedbacks, and other third-party features.
    Performance
    Performance cookies are used to understand and analyze the key performance indexes of the website which helps in delivering a better user experience for the visitors.
    Analytics
    Analytical cookies are used to understand how visitors interact with the website. These cookies help provide information on metrics the number of visitors, bounce rate, traffic source, etc.
    Advertisement
    Advertisement cookies are used to provide visitors with relevant ads and marketing campaigns. These cookies track visitors across websites and collect information to provide customized ads.
    Others
    Other uncategorized cookies are those that are being analyzed and have not been classified into a category as yet.
    SAVE & ACCEPT