Facebook Twitter Instagram YouTube LinkedIn
    Yapı Tasarım Akademisi
    • Ana Sayfa
    • Yazılar
      1. Deprem Mühendisliği
      2. Yapısal Tasarım
      3. Yapı
      4. Yapı Statiği
      Featured
      Rönesans Rezidans
      Deprem Mühendisliği

      Rönesans Rezidans Neden Yıkıldı?

      Şubat 27, 20230Updated:Şubat 27, 20231 Min Read244 Views
      Recent
      Rönesans Rezidans

      Rönesans Rezidans Neden Yıkıldı?

      Şubat 27, 2023
      TBDY 2018 Kursu

      TBDY 2018 Udemy Kursu -Bölüm 1

      Temmuz 3, 2022
      süneklik

      Süneklik Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

      Nisan 17, 2022
    • Podcast
    • Kurslar
    • Forum
    Instagram YouTube Twitter LinkedIn Facebook
    Yapı Tasarım Akademisi
    Home » Blog » deprem mühendisligi » Deprem Yönetmeliklerindeki Tasarım Spektrumları Ne Kadar Güvenilir?
    Deprem Mühendisliği

    Deprem Yönetmeliklerindeki Tasarım Spektrumları Ne Kadar Güvenilir?

    587 ViewsKasım 13, 20211 Yorum4 Mins Read
    deprem
    Share
    Facebook Twitter LinkedIn Email Telegram WhatsApp

    Bu yazıyı yazmayı bir süredir düşünüyordum ancak yazmaya girişmemiştim. Beni şimdi bu yazıyı yazmaya iten ise 2020 senesinde İzmir’de gerçekleşen depremin İMO tarafından yazılan raporu oldu. Raporda 2018 deprem yönetmeliğine göre zemin sınıfı seçerken sadece zeminlerin üst 30 metrelik kısmına odaklanmamız eleştirilmiş ve 1975 yönetmeliğinde dahi alt tabakaların da hesaba katılmasını gerektiren maddeler alıntılanmış. Benim de 2020 İzmir depreminin ivme kayıtları ile hazırlanan tepki spektrumları ile 2018 deprem yönetmeliğinin karşılaştırıldığı grafikler garibime gidiyordu. Garibime gitme nedeni ise başka bir yazımda da bahsettiğim gibi 2020 İzmir depremi İzmir için tasarım depremi olamayacak kadar düşük ivmelerin (PGA: Peak Ground Acceleration) ölçüldüğü bir depremdi. Buna rağmen 2020 İzmir depreminin kayıtları ile oluşturulan tepki spektrumları 2018 TBDY’deki tasarım depremi ile oluşturulan tepki spektrumuna neredeyse bazı periyotlar icin denkti.

    Yukarıdaki grafikte 3513-3521 isimli spektrumlar ölçüm merkezlerinde ölçülen deprem kayıtları ile oluşturulmuş tepki spektrumlarıdır. Kalan diğer dört spektrum da 1975, 1998 ve 2018 deprem yönetmeliklerine göre oluşturulan tepki spektrumlarıdır. Bu ölçüm istasyonlarının özelliği ise derin alüvyal çökellerin üzerinde bulunmaları. Bu bölgelerdeki alüvyal çökellerin derinlikleri 200-320 metreleri bulmaktaymış. Ancak bu zeminlerin 2018 deprem yönetmeliğine göre sadece üst 30 metresi göz önüne alındığından ZD veya ZE sınıflarına dahil oluyorlarmış.

    Grafikten de görüleceği üzere aslında meydana gelen ivme değerleri ile bizim geleceğini öngördüğümüz ivme değerleri ne kadar da farklı. Hala daha ölçülen ivme değerleri hesaplanan tasarım spektrumlarının altında diyecek olursanız, o tasarım spektrumları için öngörülen tasarım depreminin ivmesi (PGA) İzmir’de ölçülen ivme değerlerinden çok daha yüksek. Yani olası bir tasarım depreminde bu spektrumlar aşılacak. Yani 2018 deprem yönetmeliğine göre tasarlanan bazı yapılarda bile geleceği öngörülenden daha büyük ivmeler oluşacak. Sonuçlarını tahmin edebiliyoruz.

    Kendi eleştirimi yapacak olursam da ben Türk mühendislerinin yönetmeliklerdeki spektrumlar ile bu kadar rahat tasarım yapmalarını zaten anlayamıyordum. Benim gördüğüm ve ögrendiğim ise yönetmeliklerdeki spektrumlar müthiş güvenilir sonuçlar vermiyor. Daha üniversitede, zemin dinamiği dersinde yönetmeliklerdeki spektrumlar nedir diye anlatılırken, anlatan prof. bize bu spektrumlar ile sadece standart yapıları tasarlamamız gerektiğini söylemişti. Standart olmayan diğer tüm yapılar için ise sahaya özel analiz yaptırılması gerektiğini söylemişti. Ders arasında ise ben kendisine giderek standart bir yapıyı tam olarak tanımlamasını istemiştim. Kendisi de 3-4 katlı apartman tipi yapılar olduğunu söylemişti hatırladığım kadarıyla. 5 katlı yapı demek yaklaşık 0.5 saniye periyoda sahip demektir. Yani deprem kayıtları ile hesaplanan spektrumlar ile yönetmelik spektrumunun neredeyse birbirine değdiği yerler ise 0.9-1.5 saniye aralığında. Yani 9-15 katlı yapıları temsil ediyor. Bu yapıların zaten daha “titiz” tasarlanmaları ve mümkünse sahaya özel analiz ile tasarlanması gerekiyor benim öğrendiğime/gördüğüme göre. Yurt dışında güvenli tarafta kalmak için kısaca spektrumdaki “plato” (ivmenin sabit ve maksimum olduğu yer) değerleri ile tasarım yapan mühendisler var.

    Sahaya Özel Analiz ile Yönetmelik Karşılaştırması

    Tasarım Spektrumu

    Yukarıdaki grafiğe bakarsanız üniversite zamanında zemin dinamiği dersinde yaptığım sahaya özel analizin sonuçlarını gösteriyor. Turuncu olan yönetmeliğe göre hesaplanmış tepki spektrumu iken, kırmızı olan ise sahaya özel analiz sonucu elde edilen tepki spektrumu. İki spektrum da aynı zemin profili için hazırlanmış spektrumlar. 0,25-0,3 saniye civarında ise sahaya özel analiz ile elde edilen spektrumun yönetmeliğe göre hazırlanmış spektrumdan daha elverişsiz sonuçlar verdiğini görebilirsiniz. Yani “plato” değerleri bile güvenli değerler olmayabiliyor. Bu bakımdan körü körüne yönetmelikten değerler okurken daha dikkatli olun.

    Sonuç

    Özetlemek gerekirse; niye (iyi) mühendislik eğitiminin gerekli olduğu bu gibi durumlarda daha iyi anlaşılıyor. Yönetmelikte yazanları bire bir uygulamak ise amaç, bunu (iyi) mühendislik eğitimi almadan da başarabiliriz. Mühendisler yaptıkları tasarımların, kullandıkları metodların sınırlarını ve arkasında yatan teorileri iyi bilmek zorunda. Yoksa zaten mühendis olmuyorsunuz.

    IMO Izmir Depremi Raporu: http://www.tmmob.org.tr/sites/default/files/deprem_raporu_yayinlandi.pdf

    Konu hakkında daha fazla okumak istiyorsanız iki tane makale bırakıyorum:

    • New code site classification, amplification factors and normalized response spectra based on a worldwide ground-motion database – Kyriazis Pitilakis, Evi Riga, Anastasios Anastasiadis
    • Design spectra and amplification factors for Eurocode 8 – Kyriazis Pitilakis, Evi Riga, Anastasios Anastasiadis

    Sormak istediğiniz sorular varsa bunları yorumlarda sorabilirsiniz.

    Hatırlatma: Yazılan makalelerden haberdar olmak istiyorsanız, sosyal medya hesaplarımızı takip edebilirsiniz.

    Yazıyı Oylamak İçin Tıklayın!
    [Total: 6 Average: 4.7]

    deprem mühendisligi deprem tasarımı izmir depremi response spectrum response spectrum analysis TBDY tbdy 2018 tepki spektrum analizi tepki spektrumu Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği yapısal analiz yapısal tasarım
    Share. Facebook Twitter LinkedIn Email Telegram WhatsApp

    Related Posts

    TBDY 2018 Kursu

    TBDY 2018 Udemy Kursu -Bölüm 1

    Temmuz 3, 2022
    süneklik

    Süneklik Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

    Nisan 17, 2022
    soğuk derz

    Soğuk Derz Nedir? Soğuk Derz Hakkında Bilinen Önemli Yanlış Nedir?

    Nisan 16, 2022

    1 Yorum

    1. Selami on Kasım 27, 2022 5:12 am

      Garibinize gitme nedeni ve sayı karşılaştırması hakkındaki yazılarınızın bağlantıları çalışmıyor. Düzeltmeniz mümkün müdür?

      Reply

    Leave A Reply Cancel Reply

    This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.

    En Yeni Yazılar
    Rönesans Rezidans

    Rönesans Rezidans Neden Yıkıldı?

    Şubat 27, 2023
    TBDY 2018 Kursu

    TBDY 2018 Udemy Kursu -Bölüm 1

    Temmuz 3, 2022
    süneklik

    Süneklik Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

    Nisan 17, 2022
    soğuk derz

    Soğuk Derz Nedir? Soğuk Derz Hakkında Bilinen Önemli Yanlış Nedir?

    Nisan 16, 2022
    Strut and tie

    Kafes Kiriş Analojisi Nedir?

    Ocak 8, 2022
    Kategoriler
    • Deprem Mühendisliği
    • Featured
    • Gökdelen
    • Kısa Bilgiler
    • Köprü
    • Kurslar
    • Seminer
    • Videolar
    • Yapı
    • Yapı Statiği
    • Yapısal Tasarım
    • Yazılar
    Arşivler
    • Şubat 2023
    • Temmuz 2022
    • Nisan 2022
    • Ocak 2022
    • Aralık 2021
    • Kasım 2021
    • Eylül 2021
    • Haziran 2021
    • Mayıs 2021
    • Nisan 2021
    Yapı Tasarım Akademisi
    Instagram LinkedIn Twitter YouTube Facebook
    • Hakkımda
    • İletişim
    • Kullanım Koşulları
    • Gizlilik Politikası
    • Çerez Politikası
    Copyright © 2021-2023 Yapı Tasarım Akademisi - Tüm hakları saklıdır.

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.

    Çerez Politikası
    Sizlere daha iyi bir deneyim sunmak için sitemizde çerez kullanmaktayız. Sitemizi kullanmak için bunları kabul etmeniz gerekiyor. "Detaylı Bilgi" tuşuna basarak çerez ve gizlilik politikalarımız hakkında detaylı bilgi alabilirsiniz.
    Kabul Et Detaylı Bilgi
    Manage consent

    Privacy Overview

    This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
    Necessary
    Always Enabled
    Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. These cookies ensure basic functionalities and security features of the website, anonymously.
    CookieDurationDescription
    cookielawinfo-checkbox-analytics11 monthsThis cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Analytics".
    cookielawinfo-checkbox-functional11 monthsThe cookie is set by GDPR cookie consent to record the user consent for the cookies in the category "Functional".
    cookielawinfo-checkbox-necessary11 monthsThis cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookies is used to store the user consent for the cookies in the category "Necessary".
    cookielawinfo-checkbox-others11 monthsThis cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Other.
    cookielawinfo-checkbox-performance11 monthsThis cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Performance".
    viewed_cookie_policy11 monthsThe cookie is set by the GDPR Cookie Consent plugin and is used to store whether or not user has consented to the use of cookies. It does not store any personal data.
    Functional
    Functional cookies help to perform certain functionalities like sharing the content of the website on social media platforms, collect feedbacks, and other third-party features.
    Performance
    Performance cookies are used to understand and analyze the key performance indexes of the website which helps in delivering a better user experience for the visitors.
    Analytics
    Analytical cookies are used to understand how visitors interact with the website. These cookies help provide information on metrics the number of visitors, bounce rate, traffic source, etc.
    Advertisement
    Advertisement cookies are used to provide visitors with relevant ads and marketing campaigns. These cookies track visitors across websites and collect information to provide customized ads.
    Others
    Other uncategorized cookies are those that are being analyzed and have not been classified into a category as yet.
    SAVE & ACCEPT